Στο δρόμο νεοφιλελευθέρων επιλογών και την ολική διάλυση της κοινωνικής ασφάλισης εντάσσεται η νομοθέτηση της κυβέρνησης για τη μείωση της ασφαλιστικής εισφοράς των μη μισθωτών στο 13,3%(!) από το 20% που ισχύει για όλους τους ασφαλισμένους.
Γράφει ο Κώστας Νικολάου*
Η κυβέρνηση έκανε ένα βήμα για τη γενική μείωση της εργοδοτικής εισφοράς (σύμφωνα με τις ορέξεις του ΣΕΒ) κι ας μην επικαλείται τον «μπαμπούλα της δεξιάς», που θα… διαλύσει το ασφαλιστικό.
Πρόκειται για ένα μέτρο που, τελικά, ευνοεί το 20% των μη μισθωτών με υψηλά εισοδήματα, οι οποίοι θα καταβάλουν εισφορές ύψους 13,3% επί των εισοδημάτων τους και τους διαφοροποιεί σε σχέση με το υπόλοιπο 80% των μη μισθωτών (με χαμηλά εισοδήματα), οι οποίοι θα καταβάλουν εισφορές ύψους 20% επί των εισοδημάτων τους!.
Επικίνδυνοι ατραποί
Προκύπτουν, λοιπόν, κρίσιμα ερωτήματα, καθώς στο νόμο δεν γίνεταικαμία αναφορά στο ποιος θα πληρώσει το «μάρμαρο» και τα ελλείμματα που θα προκληθούν από τη μείωση. Δεύτερον, παραβιάζεται η βασική αρχή για το ποσοστό 20% της ασφαλιστικής εισφοράςως οκαθοριστικός παράγονταςγια το ύψος των συντάξεωνπου (κατά το νόμο) αποτελεί το ισοζύγιο μεταξύ εισφορών και συντάξεων. Τρίτον, «ανοίγει ο ασκός του Αιόλου», με κατεύθυνση τη γενική μείωση του ποσοστού εισφοράς (πάγιο αίτημα των εργοδοτών), όπως η γενική μείωση της εργοδοτικής εισφοράς κατά 50%.
Ομοιότητες που σοκάρουν
Εντύπωση προκαλεί (θυμίζοντας χειρουργική επέμβαση)το ύψος της μείωσης κατά 33,35%, δηλαδή, από το 20% στο 13,33%. Επισημαίνουμε ότι το ίδιο ποσοστό μείωσης απαιτούν και οι εργοδότες, δηλαδή, το ισχύον 13,33% της εργοδοτικήςεισφοράς να μειωθεί στο 6,67%, ενώ το συνολικό ποσοστό από 20% να πέσει στο 13,33%. Υπενθυμίζουμε, επίσης, ότι η πρόταση των Νεκτάριου, Χριστοδουλάκη και Θεοχάρη, κάνει λόγο για μείωση του ποσοστού των εισφορών από το 20% στα 12%, ενώ η πρόταση του ΕΒΕΑ (Μίχαλος) μιλά για μείωση από το 20% στα 10%.
«Σουρωτήρι» το ασφαλιστικό – Αποκαλύπτεται η υποκρισία
Η πολυδιαφημιζόμενη ενοποίηση (μισθωτών & μη μισθωτών) σε ένα Ταμείο, τον ΕΦΚΑ και οι ενιαίοι κανόνες, που υποτίθεται ο Νόμος Κατρούγκαλου (ν.4387/2016) υπηρετεί, τινάζονται στον «αέρα» πριν καλά-καλά ο νόμος μπει σε εφαρμογή.
Ξέχασαν τους ενιαίους κανόνες και στο εξής τίθεται σε εφαρμογή ο διαχωρισμός: Άλλο ποσοστό εισφορών για τους μισθωτούς, διαφορετικό για τους μη μισθωτούς! Άλλη αναλογία εισφορών και συντάξεων για τους μισθωτούς, διαφορετική για τους μη μισθωτούς! Και το σπουδαιότερο, καμία πρόβλεψη από το νομοθέτη για την κάλυψη των ελλειμμάτων που φέρνουν οι διαφορές.
Παρενέργειες και ελλείμματα
Με την ισχύουσα νομοθεσία τέτοιου είδους μειώσεις δεν χωρούν και ο λόγος είναι απλός: Κατά το νέο νόμο οι συντάξεις (γήρατος) ως τελικό αποτέλεσμα, ναι μεν αποτελούν το άθροισμα εθνικής & ανταποδοτικής, ο υπολογισμός, όμως, (όσον αφορά τις εισφορές) γίνεται μόνο στην ανταποδοτική και όχι στην εθνική.
Οι εισφορές για εισοδήματα άνω των 1.000 ευρώ αντί για σύνταξη μετατρέπονται σε βαριά υπερφορολόγηση, καθιστώντας τήν Κοινωνική Ασφάλιση στο σύνολό της ευάλωτη σε τυχάρπαστες επιλογές
Με τη μείωση συνεπώς του ποσοστού εισφορών κατά 33,35%, ναι μεν μειώνεται ισόποσα (33,35%) το ανταποδοτικό μέρος, όχι όμως και το τελικό ποσό της σύνταξης, που ανάλογα με τα μηνιαία εισοδήματα και τα έτη ασφάλισης ποικίλει.
Αναμφίβολα ο τρόπος αυτός -πέραν των άλλων- θα επιφέρει νέα ελλείμματα με δυσμενείς επιπτώσεις για το σύνολο των συντάξεων.
Αποκαλυπτικά τα νούμερα
Ο πίνακας που δημοσιεύουμε πιο κάτω είναι ο ίδιος που κυκλοφόρησε το υπουργείο Εργασίας για να καταδείξει τα… οφέλη στους μη μισθωτούς. Απλά συμπληρώσαμε τις συντάξεις που αναλογούν στα εισοδήματα. Στην πρώτη στήλη με βάση την εισφορά 20%, ενώ στη δεύτερη βάσει της μειωμένης εισφοράς στο 13,3%. Ως βάση υπολογισμού ελήφθησαν τα 35 έτη ασφάλισης.
Η μέθοδος που ακολουθήθηκε είναι η ίδια με του υπουργείου Εργασίας, δηλαδή, η μετατροπή της μηνιαίας εισφοράς σε μηνιαίο εισόδημα με τον τύπο (μηναία εισφορά Χ100/20).
Για παράδειγμα, με βάση την κατώτερη μηνιαία εισφορά των 117 ευρώ, το μηνιαίο εισόδημα είναι 585 ευρώ (117Χ100/20), ενώ με βάση την ανώτατη μηνιαία εισφορά των 781 ευρώ, το μηνιαίο εισόδημα είναι 3.905 ευρώ (781Χ100/20).
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά και οι διαφορές μεταξύ εισφορών και συντάξεων πασιφανείς. Να σημειωθεί ότι οι εν λόγω συντάξεις έχουν υπολογιστεί με βάση τα 35 έτη, ενώ για λιγότερα έτη τα ποσοστά μείωσης είναι ακόμα χαμηλότερα.
Αρχή διακρίσεων
Το ένα εκατ. ασφαλισμένων, που έχουν μηνιαία εισοδήματα έως 900 ευρώ, καθώς τα ποσά αυτά λειτουργούν ως πλαφόν των κατωτάτων ορίων 585 ευρώ (επί 20%) και η ελάχιστη εισφορά είναι στα 117 ευρώ, όχι μόνο οφέλη δε θα έχουν, αλλά και οι συντάξεις τους καθηλώνονται στα ίδια ποσά.
Ευνοούμενοι είναι 250.000 ασφαλισμένοι (με μηνιαία εισοδήματα από 900 έως 5.860 ευρώ) και, μάλιστα, με διπλά οφέλη, καθώς και μειωμένες εισφορές (33,3%) πληρώνουν και μεγαλύτερη σύνταξη σε σχέση με τους υπόλοιπους θα πάρουν.
Ξεκινούν, λοιπόν, οι διακρίσεις συνεπώς μεταξύ των μη μισθωτών, αφού ένα μέρος εξ αυτών το (20%) θα καταβάλουν εισφορές 13,3%, ενώτο υπόλοιπο (80%) θα καταβάλουν 20%.
Αναλογία εισφορών και συντάξεων
Το πρόβλημα βρίσκεται στον παράλογο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και στο υπερβολικό ύψος του πλαφόν κι αυτά πρέπει να αλλάξουν.
Κατά το νόμο Κατρούγκαλου ισχύει ότι όσο μεγαλύτερες εισφορές καταβάλλονται τόσο (αναλογικά) χαμηλότερη θα είναι η σύνταξη. Για μηνιαία εισοδήματα των 700 ευρώ, η σύνταξη αναλογεί στο 90%, ενώ για εισοδήματα των 5.800 ευρώ η σύνταξη αναλογεί στο 40%.
Για του λόγου το αληθές στον Πίνακα 2 παραθέτουμε μηνιαία εισοδήματα από 700 έως 5.800 ευρώ με τα αντίστοιχα ποσά συντάξεων και το ανάλογο ποσοστό.
Απαιτείται αλλαγή στη σχέση εισφορών και συντάξεων
Είναι εμφανές πως το ισχύον σύστημα εισφορών και συντάξεων μαζί και των προσαυξήσεων (στο εξής μόνο το 50% του πληθωρισμού θα λαμβάνεται υπόψη) δεν συνιστά ασφάλιση και πρέπει να καταργηθεί.
Οι εισφορές για εισοδήματα άνω των 1.000 ευρώ αντί για σύνταξη μετατρέπονται σε βαριά υπερφορολόγηση, καθιστώντας τήν κοινωνική ασφάλιση στο σύνολό της ευάλωτη σε τυχάρπαστες επιλογές.
Απαιτείται αλλαγή στη σχέση εισφορών και συντάξεων και όχι μείωση του ποσοστού εισφορών. Απαιτείται νέος τρόπος υπολογισμού, ώστε να έχουν την ιδία αναλογία (70% για 35 έτη) όλα τα εισοδήματα, με προστασία των κατώτατων ορίων και μείωση του ανώτατου πλαφόν εισφορών στα 5πλασιο του κατώτατου μισθού, όπως ήταν αρχικά, ενώ οι συντάξεις θα πρέπει να επανασυνδεθούν με τις αυξήσεις των εργαζομένων.
*Ο Κώστας Νικολάου είναι μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ
